Məlumdur oki, Azərbaycan xarici investisiyalar üçün çox açıq ölkədir. Faktiki olaraq, son 30 il ərzində çoxmilyardlı investisiya portfoliomuz olub. Azərbaycana ümumi investisiyalar 300 milyard ABŞ dollarından çox olub və bunun təqribən, 200 milyard ABŞ dolları qeyri-neft sektorunun payına düşür. Hal-hazırda iqtisadi hədəfimiz qazıntı yanacağından asılılığımızı azaltmaq üçün iqtisadiyyatımızı şaxələndirməyi davam etdirməkdir. Şübhəsiz ki, neft və qazımıza hələ uzun illər ərzində beynəlxalq bazarda tələbat olacaq. Bu məqsədlə çoxsaylı neft-qaz kəmərləri sistemi istismara verilib və indi biz onları müxtəlif istiqamətlərə ixrac edirik. Azərbaycan beynəlxalq bazarlara neft, təbii qaz, neft məhsulları, neft-kimya məhsulları və elektrik enerjisi ixracatçısıdır.
Bildiyimiz kimi, 26 ktyabr 2023-cü il tarixdə 230 MVt gücündə “Qaradağ Günəş Elektrik Stansiyası”nın rəsmi açılış mərasimi olub. Həmin tədbirdə, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, cənab İlham Əliyev də iştirak edib. Onu da qeyd edim ki, 06 aprel 2021-ci il tarixdə Azərbaycan Respublikasının Energetika Nazirliyi, “AzərEnerji” ASC və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin “Masdar” şirkəti arasında investisiya, enerji alqı-satqısı, eləcə də, ötürücü şəbəkəyə qoşulma ilə bağlı müqavilələr imzalanıb. Sözügedən stansiyanın təməlqoyma mərasimi isə, 15 mart 2022-ci il tarixdə “Gülüstan” sarayında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, cənab İlham Əliyevin iştirakı ilə qoyulub. Vurğulamaq yerinə düşər ki, “Qaradağ Günəş Elektrik Stansiyası” Xəzər regionunda və MDB məkanında ən böyük günəş elektrik stansiyasıdır. Stansiya 262 milyon ABŞ dolları dəyərində xarici sərmayə hesabına tikilib. Ölkəmizdə xarici investisiya cəlb edilməklə reallaşdırılan sənaye miqyaslı ilk günəş elektrik stansiyasıdır. Stansiyada hər il 500 milyon kilovat-saat elektrik enerjisi istehsal edilməklə, 110 milyon kubmetr həcmində təbii qaza qənaət ediləcəkdir. Eyni zamanda, atmosferə atılan karbon emissiyası 200 min ton azaldılacaqdır. 550 hektar ərazini əhatə edən elektrik stansiyada, 570 min günəş paneli quraşdırılıb. Bu stansiyanın şəbəkəyə qoşulması üçün 330 kilovoltluq yarımstansiya tikilib.
Daha sonra, mərhələlərlə 10 qiqavata qədər bərpaolunan enerji istehsal etməyi planlaşdırırıq. Bu isə, regionun enerji inkişafında tam bir inqilab olacaq, çünki Azərbaycan dünyada ilk dəfə XIX əsrin ortalarında neftin istehsal olunduğu ölkədir. Dənizdəki yataqlardan ilk neft ötən əsrin ortalarında istehsal olunub. İndi zəngin yanacaq ehtiyatlarımızın olduğunu nəzərə alaraq, biz yaşıl gündəliyə doğru irəliləyirik. Bu hal, öz növbəsində, təkcə Azərbaycanın gələcək inkişafına deyil, həm də, iqlim dəyişikliyi ilə bağlı məsələlərə töhfəmizdir.
Təbii ki, bərpaolunan enerji gündəliyimiz, təkcə günəş və ya külək elektrik stansiyaları ilə məhdudlaşmır. Hazırda biz üç il bundan əvvəl işğaldan azad edilmiş Qarabağ və Şərqi Zəngəzur ərazilərində hidroenerji potensialımızı fəal şəkildə inkişaf etdiririk. Artıq, 170 meqavat gücündə olan hidroelektrik stansiyalarını istismara vermişik və bu ilin sonuna kimi bu, 270 meqavata çatacaq. İki-üç ildən sonra isə, hidroelektrik stansiyaların gücü 500 meqavat olacaq. Bu da yaşıl enerjiyə keçid prosesinə digər mühüm bir töhfə olacaqdır. Ümumiyyətlə, Qarabağ, Şərqi Zəngəzur və Naxçıvan da yaşıl enerji zonası kimi elan olunub…
Sabit Mehdiyev,
YAP Beyləqan rayon təşkilatının məsləhətçisi
