Azərbaycan-Gürcüstan tərəfdaşlığı
Prezident İlham Əliyev: “Baş nazir İrakli Kobaxidzenin səfərinin xüsusi əhəmiyyəti var”
Azərbaycan Respublikası və Gürcüstan arasında münasibətlər uzun bir tarixi müstəvidə formalaşıb. Bu iki ölkənin coğrafi yerləşməsi, tarixi və mədəni əlaqələri, siyasi və iqtisadi əlaqələrin inkişafında əhəmiyyətli rol oynamışdır. 1991-ci ildən sonra hər iki ölkə müstəqillik qazandı. Bu dövrdə münasibətlər daha da inkişaf etməyə başladı, çünki həm Azərbaycan, həm də Gürcüstan strateji əhəmiyyət kəsb edən enerji layihələrində və regional təhlükəsizlik məsələlərində əməkdaşlıq etməyə başladılar.
Azərbaycanın son illərdə artan iqtisadi imkanları, əlverişli coğrafi mövqeyindən maksimum fayda əldə etmək bacarığı, beynəlxalq aləmə inteqrasiyası ölkənin qonşuları ilə münasibətlərinə də müsbət təsir göstərmişdir. Azərbaycanın qonşu dövlətlərlə bağlı siyasətində Gürcüstanla əlaqələr xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Beləliklə, Gürcüstan Azərbaycanın enerji resurslarının Avropa bazarlarına çatdırılmasında, eləcə də Şərqdən Qərbə yüklərin daşınmasında tranzit ölkə kimi mühüm rol oynayır. Azərbaycan və Gürcüstanı təkcə iqtisadi amillər deyil, həm də tarixi köklər birləşdirir. Azərbaycan-Gürcüstan dostluğunun çox qədim tarixi var, bu iki ölkə təkcə qonşu və dost deyil, həm də mühüm strateji tərəfdaşdır. Xatırladaq ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev Gürcüstana (1 dövlət, 1 rəsmi, 9 işgüzar) səfər etmişdir. Son rəsmi səfər 05-06 noyabr 2015-ci ildə, işgüzar səfər 08 oktyabr 2023-cü ildə həyata keçmişdir. Gürcüstanın sabiq Prezidenti xanım Salome Zurabişvili ölkəmizə 2 (1 rəsmi, 1 işgüzar) səfər etmişdir. Rəsmi səfər 27-28 fevral 2019-cu ildə, işgüzar səfər (IX Qlobal Bakı Forumunda iştirak) isə 16 iyun 2022-ci ildə baş tutmuşdur. İki dövlətin rəhbərlərinin mütəmadi görüşləri, qarşılıqlı səfərləri regional dinamikaların dəyişdiyi bir dövrdə əhəmiyyətli bir rol oynayır və gələcək əməkdaşlığın istiqamətlərini müəyyən edir. Bu baxımdan 2025-ci ilin yanvarın 17-də Gürcüstanın Baş nazir İrakli Kobaxidzenin Azərbaycana səfərinin çox mühüm əhəmiyyəti var. Prezident İlham Əliyev Gürcüstanın Baş naziri İrakli Kobaxidze ilə görüşündən sonra mətbuata verdiyi bəyanatında bu səfərin xüsusi əhəmiyyətini vurğulayıb: “Çünki Gürcüstanda keçirilmiş parlament seçkilərindən sonra bu ilk xarici səfərdir. Fürsətdən istifadə edərək, təmsil etdiyiniz “Gürcü Arzusu” Partiyasının seçkilərdəki qələbəsi münasibətilə Sizi bir daha səmimiyyətlə təbrik edirəm və Sizə, bütün komandanıza yeni uğurlar arzulayıram. Parlament seçkilərindən sonra ilk səfərinizi Azərbaycana həyata keçirməyiniz, təbii ki, Gürcüstan-Azərbaycan əlaqələrinin nə qədər yüksək səviyyədə olmasından xəbər verir. Bu qərara görə Sizə xüsusilə təşəkkürümü bildirmək istəyirəm”. Bu gün Bakı və Tbilisi arasında ikitərəfli əlaqələr, bir çox sahələrdə, xüsusilə aşağıdakı istiqamətlərdə özünü göstərir. İki ölkə arasında iqtisadi əlaqələrin güclənməsi, ticarət mübadiləsinin artırılması və investisiya layihələrinin həyata keçirilməsi ilə müşahidə olunur. Bu, regional inkişaf üçün vacibdir.
Azərbaycan və Gürcüstan, Cənub Qaz Dəhlizi kimi layihələrdə, neft və qaz ixracı sahələrində əməkdaşlıq edirlər. Bu, hər iki ölkənin iqtisadiyyatını gücləndirir. İki ölkə arasında yüksək səviyyəli siyasi dialoq mövcuddur. Müxtəlif beynəlxalq təşkilatlarda (məsələn, GUAM) birgə fəaliyyət göstərirlər. Ticarət sahəsində əməkdaşlıq, qarşılıqlı ticarət dövriyyəsinin artırılmasına yönəlir. Hər iki ölkənin məhsul və xidmətlərinin bazara çıxarılması üçün imkanlar yaradılır. İkitərəfli əlaqələr, mədəni mübadilə, turizm və təhsil sahələrində də inkişaf edir. Bu, xalqlar arasında dostluq və əməkdaşlığın dərinləşməsinə şərait yaradır.
Prezident İlham Əliyev çıxışında deyib ki, Orta Dəhliz hər iki ölkənin mənafeyinə uyğundur: “Bu gün, Orta Dəhliz layihəsini müzakirə etdik. Bizim ölkələrimiz burada da yaxın tərəfdaşlar kimi fəaliyyət göstərirlər. Bizim müvafiq qurumlarımızın koordinasiya şəklindəki fəaliyyəti bu layihəni də əminəm ki, uğurla başa çatdıracaq. Burada, əlbəttə ki, biz bir çox qonşularla təmasda olmalıyıq və bu təmaslar var. Bu da böyük coğrafiyanı əhatə edən layihədir və yenə də Gürcüstanla Azərbaycan burada Avropa ilə Asiya arasındakı körpü rolunu uğurla oynayır.
Bilirəm ki, Gürcüstanda nəqliyyat infrastrukturunun genişləndirilməsi layihəsi icra edilir. Azərbaycanda da bu layihələr icra olunur, o cümlədən nəqliyyat infrastrukturunun rəqəmsallaşdırılması layihəsi. Yəni, biz bu işləri paralel apararaq təbii ki, həm ölkələrimiz və xalqlarımız, həm də qonşularımız üçün çox əvəzolunmaz xidmətlər göstəririk”. Orta Dəhliz Gürcüstan və Azərbaycanın strateji maraqlarına uyğundur. Bu dəhliz, enerji resurslarının Avropaya çatdırılmasında mühüm rol oynayır və hər iki ölkənin iqtisadi inkişafına töhfə verə bilər. Həmçinin, bölgədəki ticarət əlaqələrini gücləndirərək, təhlükəsizliyi artırmağa da xidmət edir. Bu səbəbdən, Orta Dəhlizin inkişafı Gürcüstan və Azərbaycanın maraqları baxımından əhəmiyyətlidir. Bu dəhliz vasitəsilə enerji resursları, yük daşımaları və ticarət əlaqələri asanlaşır, eyni zamanda regional əməkdaşlığı da təşviq edir. Gürcüstan və Azərbaycan, bu marşrutun inkişafında aktiv iştirak edərək, həm iqtisadi, həm də siyasi baxımdan mövqelərini gücləndirirlər. Bu, yalnız onların öz maraqlarına deyil, eyni zamanda Avropa və Asiya arasındakı iqtisadi əlaqələrin genişlənməsinə də xidmət edir.
Azərbaycanla Gürcüstan arasında parlamentlərarası əlaqələr də inkişaf etməkdədir. Azərbaycan-Gürcüstan parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupu fəaliyyət göstərir. Azərbaycan tərəfindən qrupun rəhbəri – Arzu Nağıyevdir. Gürcüstan Parlamentinin Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi ilə dostluq qrupu mövcuddur. Gürcüstan tərəfindən qrupun rəhbəri – vitse-spiker Arçil Talakvadzedir. Hər iki ölkənin parlamentləri arasında mütəmadi görüşlər, əməkdaşlıq və müxtəlif sahələrdə, o cümlədən iqtisadiyyat, enerji və təhlükəsizlik məsələlərində müzakirələr aparılır. Bu əlaqələr, regiondakı stabillik və inkişaf üçün əhəmiyyətlidir. Həmçinin, iki ölkə arasındakı tarixi və mədəni bağlar da bu əməkdaşlığı gücləndirir. Ümumilikdə, Azərbaycan və Gürcüstan arasındakı münasibətlər tarixi, mədəni və iqtisadi baxımdan zəngindir. Bu münasibətlər, regional təhlükəsizlik və inkişaf üçün əhəmiyyətli bir rol oynamaqdadır. Həmçinin, iki ölkə arasında dostluq və əməkdaşlıq ruhu müasir dövrdə daha da güclənir.
Qasımov Səyavuş Kamran oğlu, Avrasiya Universitetinin rektoru, siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
