Azərbaycanda fəaliyyət göstərən bir qrup Qeyri-Hökumət Təşkilatı (QHT) Amerika Birləşmiş Ştatlarının (ABŞ) Dövlət Departamentinin bu günlərdə dünyada dini azadlıqların vəziyyətinə dair növbəti illik hesabatına etiraz edərək bəyanat yayıb.
Bəyanatda bildirilir ki, bu yaxınlarda ABŞ Dövlət Departamentinin rəsmi saytında 2022-ci il üzrə Beynəlxalq Dini Azadlıqa bağlı hesabatda Azərbaycan barədə yazı dərc olunub:
“Bunula bağlı bildirmək istəyirik ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 2021-ci il iyunun 16-da imzaladığı “Dini etiqad azadlığı haqqında” qanunu bir daha göstərir ki, ölkəmiz bu istiqamətə xüsusi önəm verir.
Multikulturalizmin və multikonfessional icmaların ölkəmizdə mövcud olması, eyni zamanda Azərbaycan Respublikasında Rus və Gürcü pravoslav kilsəsələri, Erməni apostol kilsəsi, Yeddinci günün adventistləri, Molokan kilsəsi, Roma katolik kilsəsi, Yevangelistlər, Baptistlər və Yehovanın şahidləri, Yəhudilərin və Bəhailərin sinaqoqları, məbədləri və digər dini evlərin fəaliyyət göstərməsi buna bir daha subutdur.
Tarixən ölkəmiz ədalətsizliyə məruz qalıb. 30 il erməni işğalçılarının əlindən əziyyət çəkərək, indi daha bir qərəzli münasibətlə üz-üzəyik. Çox təəssüf ki, belə bir qərəzli münasibət bu dəfə ABŞ Dövlət Departamentindən gəldi. Biz 2023-cü il mayın 16-da dərc edilmiş Beynəlxalq Dini Etiqad Azadlığı üzrə 2022-ci il Hesabatına istinad edirik. Hesabatda ölkəmizin dini və mədəni obyektlərin, xüsusilə də bu yaxınlarda Ermənistanın nəzarətindən azad edilmiş ərazilərinin mühafizəsinə səhlənkar yanaşıldığı göstərilir. Bu, təəssüf doğuran təhrifdir.
Hesabatdan bir sitat təqdim edirik: “Səfir 2020-ci il döyüşlərindən sonra Azərbaycanın nəzarətinə qaytarılan ərazilərdə dini və mədəni obyektlərin qorunmasını hökumətin ən yüksək səviyyələrində müdafiə etdi”. BMT Təhlükəsizlik Şurasının işğal faktını tanıyan və Ermənistan silahlı qüvvələrinin Azərbaycan ərazilərindən dərhal və qeyd-şərtsiz çıxarılmasını tələb edən 4 qətnaməsi var. 30 dözülməz il ərzində biz ümid edirdik ki, sülh danışıqları bizə torpaqlarımızı sülh yolu ilə geri qaytarmağa imkan verəcək. Ermənistan tərəfin işğalçı siyasəti hər zaman olduğu kimi bu gün də acı təsirini göstərməkdədir. Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərinə vurulan zərərə və dağıntılara, xüsusilə də Ağdam, Füzuli və digər ərazilərin demək olar ki, tamamilə dağıdılması və talan edilməsi, habelə son 30 il ərzində mədəni irsin istismarına görə Ermənistan tərəfi məsuliyyət daşıyır. Ermənistanın nəzarəti altında olarkən bu ərazilərdə yüzlərlə abidələr, məscidlər, ziyarətgahlar talan edilib, qəbirstanlıqlarımız vandalizmə, təhqirlərə məruz qalıb və ya tamamilə dağıdılıbŞ torparımız minalanmış sahəyə çevirilib. Necə olur ki, ABŞ – bizim həmişə azadlıq və demokratiya çırağı kimi qəbul etdiyimiz ölkə – heç vaxt bu hərəkətlərdən narahat olmayıb? ABŞ dini fanatiklərin ənəllərindən əziyyət çəkdi. Bu ölkə dinindən asılı olmayaraq “Allahın döyüşçüləri”nin gətirdiyi dəhşətlərdən xəbərdardır. Ancaq görünən odur ki, BMT ölkəmizi öz vətəndaşlarını qorumaq əzminə görə ittiham edir.
Budur, başqa bir sitat: “2020-ci ildə Azərbaycanın nəzarətinə qaytarılan ərazilərdə minalarla çirklənmə səbəbindən azərbaycanlılar bir çox məscid və dini obyektləri ziyarət edə bilməyib”. Qeyd edək ki, bu torpaqların “Azərbaycanın nəzarətinə qaytarılması” üçün 3000-dən çox azərbaycanlı son nəfəsinə kimi fədakarlıq göstərərək torpaqlarımızı azad ediblər. Biz şadıq ki, hesabat da bu ərazilərin minalarla dolu olduğunu etiraf edir, bu da bir neçə məscidin əlçatan olmamasının əsas səbəbidir. Ancaq burada ermənilər tərəfindən dağıdılan və ya donuz tövləsinə çevrilən yüzlərlə məsciddən bəhs edilmir.
Ermənilərin işğal zamanı etdikləri vandal əməllərinə heç nə haqq qazandıra bilməz. Ancaq məsələ ondadır ki, Azərbaycan tərəfindən heç vaxt belə bir addım atılmayıb. Biz Azərbaycanın istənilən dini və ya mədəni irsini qoruyub saxlamağa sadiqik. Bununla belə, biz heç kimə tariximizi təhrif etməyə, yenidən yazmağa imkan verməyəcəyik.
Dini etiqad və ya etiqad azadlığının pozulması ilə bağlı əsassız iddialar Azərbaycanın dini ekstremizmlə mübarizə apararkən üzləşdiyi əsas təhlükələri nəzərə almır. Ölkəmizdə sabitliyi pozmaq üçün səylərini əsirgəməyən qüvvələr var. İrandan idarə olunan ekstremist qruplar açıq şəkildə “Kərəmə” dini dövlətinin yaradılmasını məqsəd kimi elan etmək planlarını belə gizlətmirlər. Biz Suriyadakı müharibənin acı afterşokları ilə üz-üzəyik. Şimali Qafqaz dini terrorizmə çox uğrayıb. Bu, Azərbaycanda çətinliklə əldə edilmiş sülh və sabitliyə təhlükə yaradır.
Yuxarıda göstərilənlərin heç biri hüquq və azadlıqların pozulması üçün bəhanə deyil. Ancaq görünən odur ki, bəzi insanlar yerlərdə reallıqdan asılı olmayaraq Azərbaycana böhtan atmaqda qərarlıdırlar. Böyük çətinliklərə baxmayaraq, biz tolerant multikultural cəmiyyət qura bilmişik. Biz yəhudilər, xristianlar və digər dini azlıqlarla münasibətlərimizdən qürur duyuruq, çünki onlar bizim dini azadlıqlara sadiqliyimizə sübutdur. Bununla belə, biz vətəndaşlarımızı dindən öz çirkin niyyətləri üçün pərdə kimi sui-istifadə edənlərdən qorumaq əzmimizdə qalırıq. Həyat yolunu seçmək, azadlığımızı əlimizdən almaq istəyənlərlə mübarizə haqqımızı müdafiə edəcəyik.
Biz, ölkənin QHT nümayəndələri hesab edirik ki, dini azadlıqlarla bağlı prosedur və qaydaları daha da təkmilləşdirmək üçün hökumətin vətəndaş cəmiyyəti ilə dialoqu davam etdirməsi vacibdir. Azərbaycan hökuməti bu hüquq və azadlıqlardan sui-istifadə edənlərə qarşı mübarizə aparmaqla yanaşı, ölkə vətəndaşlarının dini hüquq və azadlıqlarına hörmətlə yanaşmağa yönəlmiş bir sıra mühüm qərarlar qəbul etmişdir.
Qeyd olunur ki, Azərbaycan Mülki və Siyasi Hüquqlar haqqında Beynəlxalq Paktın iştirakçısıdır. Mülki və Siyasi Hüquqlar haqqında Beynəlxalq Pakta lazımi hörmətlə yanaşsaq da, onun dini fundamentalizmi dəstəkləmək öhdəliyi olduğuna inanmırıq. Çoxumuz qürurlu müsəlmanıq, bəzilərimiz isə əməli fəaliyyət göstəririk. Bununla belə, biz hamımız İslamı bizə zərər vurmaq istəyənlər tərəfindən ələ keçirilməsindən müdafiə etməkdə dövlətimizi qətiyyətlə dəstəkləyirik. Biz dövlətimizin uşaqlarımızın gələcəyini qorumasını istəyirik. Azərbaycan İran deyil və olmayacaq. Mənşəyindən asılı olmayaraq biz mollakratiya və ya dini ekstremizmin hər hansı digər formasını rədd edirik.
Əksər Azərbaycanlılar üçün (bəzi nisbətən marjinal qruplar, ilk növbədə dini fanatiklər istisna olmaqla) ABŞ demokratiya və azadlıq modeli olub və olaraq qalır. Biz bir çox ziddiyyətli maraqların və dəyərlərin kəsişməsindəyik, çünki biz Birləşmiş Ştatların dünyəvi seçimlərimizi qorumaq üçün mübarizəmizdə bizimlə birlikdə olmasını gözləyirik.
Biz, qeyri-hökumət təşkilatlarının nümayəndələri beynəlxalq qrumlardan Ermənistanın orda yaşayan xalqların dini etiqad azadlıqlarına hörmət etməyə, dağıdılmış dini abidələrə görə cavab vermələrini tələb edirik”.
